Koronavirüs Salgını sosyal yaşamı etkilerken ruh sağlığımızı da teğet geçmedi. Şüphesiz hepimiz bu salgına karşı tepkiliyiz ve tepkimiz ruhsal daralmaların en açık sebebi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Doç.Dr. Osman VIRIT, koronavirüs salgınında ruh sağlığımızı nasıl koruyacağımıza dair günaydınmilas.com Genel Yayın Yönetmeni Canan Baykız'ın sorularını yanıtladı.

Koronavirüs salgını ile birlikte eskiden olduğundan daha mı gergin ve stresliyiz?
Bu salgın topluluklar ve insanlar için şüphesiz ki stresli olacaktır. Hastalık hakkındaki korku ve kaygı bunaltıcı olabilir ve yetişkinlerde ve çocuklarda yoğun olumsuz duygulara sebep olabilir. Her birey stresli durumlara farklı tepki gösterebilir. Aynı durumdan kimisi az kimisi yüksek derecede etkilenir. Ruhsal olarak etkilenmeyi en aza indirecek tedbirlerin alınması gerekir.
Bu aralar sık sık duyuyoruz Karantina ve sosyal mesafeleşme nedir? 
-Karantina, bulaşıcı bir hastalığa maruz kalan kişileri, hasta olup olmadıklarını görmek için diğerlerinden ayırır ve hareketlerini kısıtlar.
-Sosyal mesafeleşme, insanların buluştuğu ya da toplandığı yerlerden uzak durmak, yerel toplu taşıma araçlarından (örneğin otobüs, metro, taksi, birlikte binilen araba) kaçınmak ve diğerlerinden uzaklığı korumak (yaklaşık 2 metre) anlamına gelir.

Günümüzde uygulanan etkili ve yaygın olarak kullanılan sosyal mesafe önlemleri nelerdir?
- Toplantıların iptal edilmesi
- Yüz yüze eğitime ara verilmesi
- İşyerlerinin kapatılması
- Seyahatin kısıtlanması
Bulaşıcı hastalık salgını sırasındaki tepkiler neleri içerir?
· Kendi sağlık durumunuz ve COVID-19‘ a maruz kalmış olabilecek sevdiklerinizle ilgili korku ve endişe
· Uyku ya da yeme düzeninde değişiklikler
· Uyumakta ya da konsantre olmakta zorluk
· Kronik sağlık sorunlarının kötüleşmesi
· Alkol, tütün ya da diğer ilaçların kullanımının artması
Önceden ruh sağlığı sorunları olan kişiler, acil bir durumda tedavilerini aynı şekilde sürdürmeli ve yeni belirtilerin gelişip gelişmediğini takip etmelidir.

Karantinaya alınan vatandaşlar karantinada oldukları  sırada hangi  ruhsal yakınmalarda bulunuyor?
-Kafa karışıklığı, konsantrasyon bozukluğu
- Korku
- Öfke
- Suçluluk hissi
- Matem hisleri
- Uyuşukluk
- Tükenmiş hissetme
- Kaygıya bağlı uykusuzluk

Duygularla başa çıkmak için böyle dönemlerde neler yapmalıyız?
-Bir afet durumunda bu duygularla başa çıkmak ve ihtiyaç duyduğunuzda yardım almak sizin, ailenizin ve yakınlarınızın iyileşmesine yardımcı olacaktır.
-Aileniz, arkadaşlarınız ve çevrenizdeki diğer kişilerle bağlantı kurun.
-Kendinize ve birbirinize iyi bakın ve ne zaman ve nasıl yardım arayacağınızı öğrenin.
-Stres tepkileri art arda birkaç gün boyunca günlük etkinliklerinize engel oluyorsa bir sağlık çalışanına başvurun.
Dayanıklılığımızı arttırmak için kendimiz neler yapabiliriz?
-COVID-19’ la ilgili medya yayınlarına gereğinden fazla maruz kalmaktan kaçının.
-Bedeninize iyi bakın. Sağlıklı, dengeli yemekler yemeye çalışın, düzenli egzersiz yapın, bolca uyuyun, alkolden kaçının.
-Rahatlamak için zaman ayırın ve yoğun duyguların geçeceğini kendinize hatırlatın. Haberleri izlemeye, okumaya ya da dinlemeye mola verin. Tekrarlayan biçimde krizi duymak ve görüntüleri görmek üzücü olabilir. Normal yaşamınıza dönmek için hoşlandığınız diğer bazı etkinlikleri yapmaya çalışın.
-Diğer kişilerle bağlantı kurun. Endişelerinizi ve nasıl hissettiğinizi bir arkadaşınız ya da aile üyenizle paylaşın. Sağlıklı ilişkileri sürdürün.
-Umut duygusunu koruyun ve olumlu düşünmeyi sürdürün.
Peki ya çocuklarımız. Onlara nasıl destek olabiliriz?
-Çocuğunuzla COVID-19 salgını hakkında konuşmak için zaman ayırın. Anlayabileceği şekilde COVID-19 hakkındaki soruları yanıtlayın ve gerçekleri paylaşın. 

-Üzgün ve sıkıntılı hissetmeleri halinde, bunda yanlışlık olmadığını belirtin. Kendi stresinizle nasıl başa çıktığınızı onlarla paylaşın.

-Çocuğunuzun olayla ilgili yayınlara maruz kalmasını sınırlayın. Çocuklar duyduklarını yanlış yorumlayabilir ve anlamadıkları bir şeyden korkabilirler.
-Okula ya da yuvaya dönmek güvenli olduğunda, olağan etkinliklerine dönmelerine yardımcı olun.
-Bir rol modeli olun; molalar verin, bolca uyuyun, egzersiz yapın ve iyi besleyin. Arkadaşlarınız ve ailenizle bağlarınızı sürdürün ve sosyal destek sisteminize güvenin.
Gerginlikle başa çıkmak için nasıl yöntemlerden fayda sağlarız?
Diyafram Nefesi ilk akla gelen yöntem
Gün içinde birkaç kez ve her seferinde en az beş tam nefes şeklinde alınan diyafram nefeslerinin vücuda alınan oksijenin kan ve hücreleri güçlendirdiği; stres sırasında hücrelerde sıkışıp kalan kirli havayı temizlediği; astım, uykusuzluk, enerji düşüklüğü, yüksek tansiyon, kaygı, kalp hastalıkları ve migren gibi sorunlara iyi gelebildiği aktarılmaktadır.
Göz açık ve varsa kapı çıkış noktasını görebileceği bir konumda, yatarak değil rahat bir koltukta gevşeme hareketlerinin yapılması önerilir.
-Rahat ettiğiniz bir şekilde oturun ya da yatağa uzanın.
-Burnunuzdan, dört saniyeye yayarak nefes alın.
-İçinize çektiğiniz havayı iki saniye tutun.
-Yine burnunuzdan, altı saniyeye yayarak nefesinizi bırakın.
-Kısa bir an ara verin ve yine burnunuzdan dört saniyeye yayarak nefes alın, iki saniye tutun ve altı saniyeye yayarak geri verin ve denemeye devam edin.
Dengeleme (Grounding)Yöntemi
Zihne istem dışı giren düşünceleri kontrol altına almayı sağlayan bu teknikte amaç, duyularımız aracılığıyla çevre ve bedenimizle ilgili farkındalığı sağlamak ve içinde bulunulan ana geri getirmektedir. Ellerinizi ve ayaklarınızı serbest bırakacak şekilde, rahat bir pozisyonda oturun. Nefesinizi yavaş ve derin şekilde alıp vermeye başlayın.  Etrafınıza bakın ve sizde herhangi bir rahatsızlık veya stres hissi uyandırmayan beş objenin adını zihninizde tekrarlayın.  Yavaş ve derin nefes alıp vermeye devam edin.  Şimdi etrafınızda duyduğunuz seslere kulak verin ve sizde herhangi bir rahatsızlık ya da stres hissi uyandırmayan beş sesi zihninizden geçirin.  Yavaş ve derin nefes alıp vermeye devam edin.  Ve şimdi bedensel duyumlarınıza ve nasıl hissettiğinize dikkat etmeye çalışın ve sizde herhangi bir rahatsızlık ya da stres hissi uyandırmayan beş hissin ne olduğunu zihninizden geçirin.  Nefesinizi yavaş ve derin şekilde alıp verin.